Niektórzy rodzice mają obok siebie, nad kołyską ich dziecka, duchy z przeszłości, które przypominają o sobie w różnych momentach. Szepczą do ucha negatywne myśli o dziecku, dają nieadekwatne rady. Niektórzy jednak mają przy sobie także anioły, które walczą z duchami, dając rodzicom i dziecku nadzieję na satysfakcjonującą relację.
Duchy nad kołyską
To, jakie mamy więzi z rodzicami, wpływa na nasze dalsze życie, sposób w jaki tworzymy relacje, a także jak patrzymy na siebie i na innych. Co więcej, oddziałuje to na sposób wychowywania własnych dzieci. Niektórzy rodzice w dzieciństwie doświadczyli odrzucenia, cierpienia i bólu. Z różnych przyczyn nie przepracowali oni tych doświadczeń, zamknęli je w mentalnej skrzyneczce, gdzieś w głębi siebie, udając, że ich nie ma. Może liczyli na to, że wówczas naprawdę znikną?
O takich rodzicach mówi się, że mają duchy znad kołyski. To cienie z własnego dzieciństwa, które wydostają się ze skrzyneczki i niczym szkodliwe opary zatruwają więź z dzieckiem. Duchy utrudniają im pozytywne spojrzenie na własne dziecko i adekwatne ustosunkowanie się do jego potrzeb. Osoby, które chowają w sobie bolesne uczucia z wczesnych lat mogą mieć trudności w regulowaniu własnych emocji czy budowania relacji opartych na zaufaniu. Nic dziwnego, skoro wciąż żywo, choć w pewien sposób nieświadomie, pamiętają o tej osobie (lub osobach), której ufać nie wolno było.
Anioły nad kołyską
W popkulturze szeroko rozpowszechniony jest obraz walki dobra ze złem. Naprawiania szkód wyrządzonych przez „tych złych” dzięki mocom superbohaterów. Brzmi górnolotnie, nierealistycznie, a jednak bywa prawdziwe. W taki sposób z duchami znad kołyski czasem spierają się anioły.
Anioły znad kołyski to osoby, które dają zaniedbanemu w jakiś sposób maluchowi poczucie miłości, bezpieczeństwa i nadziei, których brakuje im przy spotkaniach z odrzuceniem, cierpieniem i bólem. Anioły dają opiekę. Gdy maluch dorasta i sam staje się rodzicem, stają się one wiatrakiem, rozwiewającym trujące opary ze skrzyneczki z duchami – dają wzór tego, jak zachowywać się w sposób kojący, pozytywny, dostosowany do potrzeb dziecka.
Kim są anioły?
Pojęcie duchów nad kołyską (ghosts in the nursery) to konstrukt opisany po raz pierwszy przez amerykańską pracownicę socjalną i dziecięcą psychoanalityk Selmę Freiberg w 1975 roku. W odpowiedzi, trzydzieści lat później, Alicia Lieberman, psychiatra i twórczyni modelu psychoterapii dzieci z doświadczeniem traumy, stworzyła koncept aniołów (angels in the nursery). Są one pomocą w radzeniu sobie z duchami.
Anioły nad kołyską pojawiają się z różnych przyczyn i mogą przybierać najróżniejszą formę. Są to osoby, które biorą udział w życiu dziecka. Dają mu opiekę i bezwarunkowe poczucie bycia zrozumianym, kochanym. Często jest to osoba z otoczenia dziecka – ktoś z rodziny, nauczyciel, trener. A czasem takim aniołem jest kawałek zaniedbującego rodzica. Czasami wystarczy, że rodzic, który dostarcza odrzucenia, cierpienia lub bólu, bywa czuły. Nawet jeżeli są to tylko momenty i nie zmieniają wyrządzonych krzywd, mogą być wzorem pozytywnych zachowań, które rodzic może przekazać własnym dzieciom.
Walka aniołów i duchów
Świadomość posiadania nad kołyską aniołów i duchów, może nie być łatwa. Anioły, chociaż pomocne, nie oznaczają, że rodzicielstwo nie będzie wymagało przemyślanej pracy nad własnymi zachowaniami względem dziecka. Posiadanie duchów nie usprawiedliwia zaniedbań względem dziecka, pozwala je jednak zrozumieć, co może być pierwszym krokiem do zmiany. W takiej zmianie pomocna może być też terapia.
Bibliografia:
Lieberman, A.F. (2007), Ghosts and angels: Intergenerational patterns in the transmission and treatment of the traumatic sequelae of domestic violence. Infant Ment. Health J., 28: 422-439. https://doi.org/10.1002/imhj.20145
Lieberman, A.F., Padrón, E., Van Horn, P. and Harris, W.W. (2005), Angels in the nursery: The intergenerational transmission of benevolent parental influences. Infant Ment. Health J., 26: 504-520. https://doi.org/10.1002/imhj.20071
https://www.wilder.org/articles/angels-and-ghosts-nursery-trauma-informed-child-parent-therapy (data dostępu: 27.11.2022)
Agata Walkusz
Czytaj też: Opowieść o życiu, w częściach. II – średnie dzieciństwo