Na co dzień towarzyszy nam wiele refleksji. Jesteśmy „zaprogramowani” tak, że myślimy cały czas, choć nie musimy być tego w pełni świadomi. Według różnych źródeł przez nasz umysł przetacza się kilkadziesiąt tysięcy myśli dziennie. Bywa, że oceniamy dane zdarzenia dobrze, jednak nie raz jest i tak, że widzimy wszystko w ciemnych barwach, chociaż nie ma do tego podstaw.
Wyobraźmy sobie taką sytuację. Dwie osoby przystępują do bardzo ważnego egzaminu na uczelni. Obie tak samo intensywnie się uczyły, jednak ich wyniki są diametralnie inne. Jedna z nich przed przystąpieniem do testu miała dobre nastawienie, była pewna siebie i tego, że odpowiednio się przygotowała. Druga zaś, choć włożyła w naukę tyle samo energii, bała się, stresowała i zakładała z góry, że się jej nie uda. Co się z nią stało? Osoba ta padła ofiarą braku wiary we własne umiejętności.
Myśli automatyczne w mniejszym lub większym stopniu dopadają każdego z nas. Przeważnie jeśli zaczynają występować w naszej głowie, nie jesteśmy w pełni świadomi ich obecności. Często też nie zauważamy tego, jak oddziałują na nasz nastrój i samoocenę.
Trzy zasady
Możemy wyróżnić trzy zasady, które związane są z naszymi „automatyzmami myślowymi”. Po pierwsze pojawiają się one bez naszej woli. Po drugie bardzo trudne, jeśli w ogóle możliwe, jest trwałe uwolnienie się spod ich wpływu. Często wmawiamy sobie, że teraz będziemy myśleć tylko pozytywnie o sobie czy też o innych, jednak gdy zapominamy o tym postanowieniu lub dajemy się ponieść silnym emocjom, stare schematy postępowania wracają. Po trzecie u każdego człowieka myśli automatyczne mogą przejawiać się nieco inaczej.
Spojrzenie z dystansu
Choć nie jest to łatwe, myśli automatyczne możemy mieć częściowo pod kontrolą. Dla przykładu poprzez terapię jesteśmy w stanie nauczyć się rozpoznawać momenty, kiedy się one pojawiają, a to może być impulsem do ich racjonalnej oceny. Warto żebyśmy wtedy przeanalizowali daną sytuacją, biorąc pod uwagę fakty i związki, jakie między nimi zachodzą.
Czasem trzeba poświęcić dużo czasu oraz mieć sporo samozaparcia, aby nauczyć się nad taki automatyzmami panować. Każdy z nas ma przecież inny rodzaj osobowości, temperament i nastawienie. Niemniejsze znaczenie ma tu też samoakceptacja. Jeśli zaprzyjaźnimy się ze sobą będzie nam łatwiej rozplątać swój kłębek niepokornych myśli.
Mateusz Skóra
Czytaj też: Dlaczego warto udać się na terapię?